Przyczyny zaćmy (katarakty)
Kojarzona jako choroba wieku starszego – zaćma – w istocie jest problemem zdrowotnym pacjentów w każdym wieku i może mieć wiele przyczyn. Sprawdź, co może mieć wpływ na proces zmniejszenia przejrzystości soczewki oka (rozwój zaćmy):
- starzenie się organizmu – zaćma związana w wiekiem dotyczy zwykle osób w wieku powyżej 50. roku życia (tzw. zaćma starcza),
- uraz soczewki oka (zaćma pourazowa),
- przyjmowanie leków,
- palenie nikotyny i spożywanie alkoholu,
- choroby metaboliczne w tym nierozpoznania lub niewłaściwie kontrolowana cukrzyca,
- genetyka i okres prenatalny – zaćma wrodzona i zaćma będąca następstwem zakażenia różyczką i/lub toksoplazmozą w ciąży.
Objawy katarakty
Objawy zaćmy mogą być różne, w zależności od stopnia zaawansowania i przyczyny rozwoju katarakty. Najczęstsze objawy to:
- pogorszenie ostrości wzroku
- efekt olśnienia (oślepienia) przy mocnym świetle (nadwrażliwość w miejscach mocno oświetlonych, wrażenie oślepienia przez reflektoryn samochodów jadących z naprzeciwka)
- obniżone poczucie kontrastu (mniejsza zdolność/obniżona wrażliwość na odróżnianie odcieni barw),
- przesunięcie krótkowzroczne – sytuacja, w której pacjent nagle potrzebuje słabszych okularów do czytania lub nagle potrafi czytać bez okularów (mimo wcześniejszej potrzeby korzystania z nich do bliży)
- dwojenie jednooczne (wrażenie podwójnego widzenia z jednym okiem zamkniętym)
Każdy, kto zaobserwuje u siebie którykolwiek z tych objawów, powinien zgłosić się do okulisty. Lekarz przeprowadzi badanie okulistyczne, które pozwoli mu potwierdzić lub wykluczyć zaćmę.
Diagnoza zaćmy
Zaćma jest problemem zdrowotnym postepującym, dlatego im wcześniej zostanie zdiagnozowana, tym lepsze są rokowania. Diagnoza katarakty opiera się na badaniu klinicznym i ocenie objawów oraz zmian w strukturach oka. Wywiad i badanie wzroku lekarz rozpoczyna od rozmowy z pacjentem, pytając o objawy, jakich doświadcza. W celu diagnozy zaćmy okulista wykonuje następujące badania:
- ostrości wzroku – które pozwala ocenić, jak dobrze pacjent widzi. W przypadku zaćmy ostrość wzroku jest zwykle znacznie obniżona, zarówno w dal, jak i z bliska;
- w lampie szczelinowej – pozwalającego lekarzowi dokładnie obejrzeć struktury oka, w tym soczewkę. W przypadku zaćmy soczewka jest mętna i nie przepuszcza światła;
- dna oka – które pozwala na ocenę stanu siatkówki i nerwu wzrokowego;
- biometrii – która me na celu obliczenie mocy sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej, która zostanie wszczepiona w miejsce zmętniałej soczewki. Moc soczewki zależy od wady wzroku.
W uzasadnionych przypadkach okulista może dodatkowo zlecić inne badania:
- USG gałki ocznej – w celu uzyskania przekrojowego obrazu wnętrza oka, pomocnego zwłaszcza w przypadku diagnostyki przy zaćmie dojrzałej uniemożliwiającej ocenę
dna oka; - OCT siatkówki – które pozwala na ocenę schorzeń siatkówki i nerwu wzrokowego.
Leczenie zaćmy
Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest krótki (trwający zaledwie kilkanaście minut) zabieg operacyjny metodą fakoemulsyfikacji. Zabieg polega na usunięciu naturalnej
zmętniałej soczewki oka i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, za pomocą kropli znieczulających do oczu.
Sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa jest dobierana indywidualnie do potrzeb pacjenta.
Jest kilka rodzajów soczewek wewnątrzgałkowych stosowanych w zabiegach usunięcia zaćmy:
- soczewki jednoogniskowe – korygują widzenie w jednej odległości (tj. do dali lub do
bliży), okulary mogą być potrzebne do dali lub do bliży, - soczewki wieloogniskowe – 2 i więcej ogniskowe, w tym 3-ogniskowe, które korygują widzenie do dali, do bliży i w odległościach pośrednich, i okulary po zabiegu zaćmy już nie będą potrzebne!
- soczewki z poszerzoną głębią ostrości – korygują widzenie do dali i odległości pośredniej; okulary moga okazac sie potrzebne do bliży (chyba, że zastosuje się mikromonowizje, wtedy okulary nie będą już potrzebne).
Możliwe jest zastosowanie techniki "mix&match", polegającej na wszczepieniu różnych rodzajów soczewek wewnątrzgałkowych do obu oczu. Na przykład: do jednego oka można zaimplantować soczewkę wieloogniskową, zapewniającą widzenie na różne odległości, a do drugiego – soczewkę EDOF, optymalizującą widzenie na średnie odległości. Takie rozwiązanie pozwala na całkowite wyeliminowanie potrzeby noszenia okularów u pacjenta.